Informatie over jodium

Tag: voeding

Kersenbloesem 28-3-2020

Jodium als antioxidant

Jodium is in het verleden en ook recentelijk regelmatig onderzocht vanwege de anti oxidant eigenschappen. Er is weinig discussie over het feit dat jodium werkt als een ‘scavenger’ van vrije radicalen. Deze vrije radicalen zijn altijd bij mensen aanwezig en vaak ook een noodzakelijk onderdeel van onze fysiologische processen. Echter dezelfde vrije radicalen die vrijkomen bij diverse processen zijn tegelijkertijd zeer schadelijk als deze niet direct worden geneutraliseerd. Voor die neutralisatie heeft ons lichaam meerdere systemen beschikbaar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat jodium deze reactieve zuurstofcomponenten (ROS) effectief kan verwerken en neutraliseren.

Daarnaast blijkt dat jodium niet alleen aanwezig is in de schildklier. Het opname systeem van jodium (Natrium Iodine Symporter – NIS) blijkt op veel meer weefsels voor te komen en zeker niet alleen in de maag of schildklier. Het blijkt ook voor te komen in speekselklieren, slijmvlies van de neus en traanklieren. Daarnaast blijkt dat de jodium hoeveelheid in het longvocht kan worden beïnvloed door de inname van jodium.

 Shen DHY, Kloos RT, Mazzaferri EL, Jhiang SM. Sodium iodide symporter in health and disease. Thyroid 2001;11:415–25.

Derscheid RJ, Van Geelen A, Berkebile AR, Gallup JM, Hostetter SJ, Banfi B, et al. Increased concentration of iodide in airway secretions is associated with reduced respiratory syncytial virus disease severity. Am J Respir Cell Mol Biol 2014;50:389–97.

Een groot deel van die weefsels zorgt voor een eerste barriere tegen negatieve invloeden van buitenaf, zoals bacterien. Daarnaast is de antioxidante werking van jodium bij een aantal vormen van kanker onderwerp van onderzoek.

In dit kader wordt vaak gerefereerd aan Japan. Zoals ook in onderstaand artikel wordt vaak verwezen naar de geringe aantalllen nieuwe patienten met borst- en prostaatkanker.
Eenzelfde beeld wordt gezien als het gaat om cardiovasculaire aandoeningen (CVD). In 1957 werd weliswaar een wat gunstiger voedingspatroon gezien met lagere vetinname en daarnaast een lager totaal cholesterol en minder CVD. Dit echter ondanks het feit dat er in Japan duidelijk meer werd gerookt dan in USA en Scandinavische landen. Na de WO II veranderde de vetinname snel maar de verschillen bleven aanwezig.

Aceves C, Anguiano B, Delgado G. The extrathyronine actions of iodine as antioxidant, apoptotic, and differentiation factor in various tissues. Thyroid 2013;23:938–46. 

H. U. Cardiovascular Disease and Risk Factors in Asia: A Selected Review. Circulation 2008;118:2702–2709. 

Een ander bijzonder feit zien we nu ontstaan met de COVID-19 pandemie. Opmerkelijk is dat Japan ver achterblijft met betrekking tot het aantal doden. De eerste infectie vond in Japan plaats op 21-1-2020, in Italie op 31-1-2020 en in Nederland op 29-2-2020.
Het aantal doden tgv COVID-19 is op 31-3-2020 in Japan 56, Italie 12.428 en Nederland 1039. Tot op heden is er geen goede verklaring voor dit meer dan opmerkelijke verschil. Het wordt nog onbegrijpelijker als we ons realiseren dat er in Japan gedurende die hele periode geen duidelijke lockdown is. Weliswaar zijn er enkele restaurants dicht, maar er zijn geen social distantcy maatregelen als in Europa en een kijkje op de webcam laat een druk straatbeeld zien. Natuurlijk geeft men in Japan elkaar geen hand, maar een dergelijke maatregel zou in Europa echt niet voldoende zijn. Het filmpje hieronder geeft het straatbeeld op 30-3-2020 weer, wat in Europa ondenkbaar is.
Waar tot op heden niet naar is gekeken is of het Japanse dieet een rol speelt. Daarin zou het interessant zijn om te kijken of jodium daarin een rol speelt. Vooralsnog kan daar geen duidelijkheid over worden gegeven en onderzoeken worden daar momenteel niet naar gedaan.

Kruispunt in Tokyo op 30-3-2020

Jodium en zeewier

Zoals ook al staat in de kringloop van jodium is kelp belangrijk voor die kringloop. Eigenlijk is alleen zeewier in staat om jodium zo goed te kunnen concentreren. Daarbij doen we een aantal vissoorten, waaronder kabeljauw tekort, maar er is geen betere bron van jodium dan zeewier.

Een land als Japan heeft zeewier als een dagelijks onderdeel van het eetpatroon. Het zit in veel recepten verwerkt en vandaar dat het geen wonder is dat Japan de hoogste jodiuminname per persoon ter wereld heeft. Het is moeilijk de exacte inname goed te schatten maar een publicatie daarover schat de inname op 1000-3000 microgram per dag. Dat is tot bijna 20 maal hoger dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Hieronder een mooi artikel daarover.

1] Zava TT, Zava DT. Assessment of Japanese iodine intake based on seaweed consumption in Japan: A literature-based analysis. Thyroid Res 2011;4:14.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3204293/pdf/1756-6614-4-14.pdf

Met name wakame en kombu hebben een hoge jodiumconcentratie, ruim 2000 microgram per gram. Met name de wakame is bekend en zie je regelmatig in restaurants geserveerd.

Bijwerkingen van het eten van zeewier worden maar weinig gezien. Soms kan er een (tijdelijk) te traag werkende schildklier worden veroorzaakt, waarbij dat vooral het geval kan zijn bij zeer hoge inname. Overigens hersteld dat bij het verminderen van de inname. Een ander probleem is dat sommige wiersoorten ook bromide kunnen concentreren. Van bromide is bekend dat het de opname van jodium kan remmen tenzij de jodiumconcentratie duidelijk over is dan die van bromide.

Tegelijkertijd is bekend dat Japan een land is met de langst levende mensen en een opmerkelijk laag aantal mensen met vooral borst- en prostaatkanker. Hetzelfde geldt voor het lager dan gemiddeld voorkomen van hart en vaatziekten. Dit geldt vooral voor Japanners die een traditioneel dieet hebben. Verwesterd het dieet dan worden de verschillen minder.

Het Japanse dieet is dusdanig uniek dat de traditionele Japanse keuken, Washoku, is opgenomen door de UNESCO in de werelderfgoed lijst. Een van de verschillen in dat dieet dat wordt gelinkt aan de betere gezondheid is jodium.
Wat dat betreft is het verheugend te zien dat zeewier ook in Nederland vaker in de keuken wordt gebruikt. Ook al omdat alle maatregelen die in de afgelopen eeuw zijn genomen een jodiumtekort in de bevolking niet hebben kunnen voorkomen.

Mogelijk gemaakt door WordPress & Thema gemaakt door Anders Norén