Jodium is een veelvoorkomend element op aarde. Het meeste jodium bevind zich diep onder de aardkorst en een klein deel is bereikbaar voor het leven op aarde, vooral in onze oceanen.

Jodium is een micronutrient dat vooral in de zee voorkomt. Daarnaast zijn er een gering aantal mijnen waar jodium wordt gewonnen. Uiteraard komt er een moment dat de mijnen uitgeput raken en op dat moment is bron de zee.
Kortom de zee is de enige duurzame jodiumbron.

Voor de productie van jodium uit mijnen zijn we vooral afhankelijk van Chili en Japan

Dus na de mijnen blijft de zee over. In het zeewater komt het in een erg verdunde vorm voor. Er is echter één “levensvorm” wat dit jodium kan verzamelen en opslaan, zeewier/kelp. Dit haalt op een zeer efficiënte wijze jodium uit het zeewater. Kelp groeit in nutrient rijke gebieden van de oceaan in water tussen de 7-20 graden Celsius. Daarboven is groei afwezig. daarnaast is er helder water nodig om ervoor te zorgen dat zonlicht voldoende doordringt. Onder die optimale condities groeit het erg snel, tot wel 60 cm per dag. Voor sommige vissoorten, zoals makreel, is het de broedplaats. Daarnaast is het huis van zeeleeuwen maar vooral zeeotters mede vanwege de grote hoeveelheid zee-egels die er leven. Het is een zeer belangrijke en onmisbare plaats voor al het zeeleven. Met de opwarming van de aarde is er een afname van deze kelp oerwouden, waarmee behalve een onmisbare bron voor het zeeleven ook onze meest duurzame bron van jodium afneemt.
Daarnaast kan zeewier zeer goed dienen als voedselbron, inmiddels niet meer alleen in Japan.

De natuurlijke jodium cyclus

Het opgeslagen jodium in zeewier lijkt vooral vrij te komen bij stress door o.a felle zonstraling. Op die manier dient het vrijgekomen jodium als een soort scavenger voor radicalen waaronder superoxide. De reactiesnelheid is tot 500 maal groter dan bijvoorbeeld met vitamine C. Uiteindelijk resulteren deze reacties in de vorming van o.a. iodine oxide wat de vorming van wokenvorming in gang zet. Op die manier beschermend tegen de straling en tegelijkertijd zorgen de wolkenformaties er uiteindelijk voor dat een deel van het aanwezige jodium met de regen op het land terechtkomt. Daar weer bijdragend aan het leven daar.

Vooral in de kustgebieden is er een redelijke aanwezigheid van jodium in de grond en daarmee uiteindelijk in het voedsel. Echter des te verder landinwaarts en des te hoger de gebieden gelegen zijn des te minder jodium aanwezig is. Vooral berggebieden staan bekend om het gebrek aan jodium in de grond mede door de erosie die daar meer voorkomt, nog versterkt door de ontbossing.

Maar ook in landen als Nederland, toch dicht bij de zee gelegen, is jodiumarme grond in het verleden de oorzaak geweest van struma. Om die reden werden vroeger in Nederland uitgebreide metingen gedaan van de jodiumconcentratie in de grond, maar ook van het drinkwater. In veel gebieden kwam struma voor wat vaak goed was te verklaren met de resultaten uit dergelijke onderzoeken.

Jodium in drinkwater in Nederland